تعمیر کردن ایرفون یا هندزفری که صدای آن قطع شده، کار ساده‌ای است و معمولاً با وجود یک فیش و ابزار لحیم‌کاری می‌توان این کار را انجام داد. اگر یک مولتی‌متر دیجیتال ارزان‌قیمت در اختیار داشته باشید هم تشخیص سوختگی بلندگو ساده می‌شود.
توجه کنید که منظور از Earphone یا Earbud، هدفونی است که درون گوش قرار می‌گیرد. هندزفری علاوه بر هدفون، میکروفون نیز دارد و هدست از نظر عملکردی مثل هندزفری است اما از نظر ابعادی بزرگ‌تر است و روی سر کار استوار می‌شود. معمولاً هندزفری را در مورد گوشی‌ها به کار می‌برد و هدست را در مقال گیمینگ و سخت‌افزار استفاده می‌کنند اما گاهی این واژه‌ها به جای هم استفاده می‌شود. این تعمیرات برای هدفون سامسونگ ، اپل و ... بکار برده می شود.
دلایل خرابی هدفون و هدست و ایرفون و هندزفری
سه دلیل اصلی خراب شده هندزفری یا ایرفون موارد زیر است:
- پارگی و زدگی سیم در مجاورت فیش اتصال به وسایل
- پارگی سیم به دلیل کشیده شدن در نقطه‌ای نامشخص
- سوختن سیم‌پیچ ظریفی که در بخش درایور یا همان بلندگو به کار رفته است
بیشتر مواقع کاربر سیم هدفون را به شکلی قرار می‌دهد که در محل اتصال سیم به فیش، پارگی ناقص و پس از مدتی پارگی کامل اتفاق می‌افتد و صدا به طور کامل قطع می‌شود. البته دو بلندگوی چپ و راست هم‌زمان از کار نمی‌افتد بلکه معمولاُ یکی دچار قطعی صدا می‌شود. ممکن است پارگی سیم در نقطه‌ای نامشخص اتفاق افتاده باشد و حتی ممکن است بلندگو سوخته باشد که البته احتمال مورد آخر، کمتر است.
توجه کنید که هندزفری‌ها و ایرفون‌های امروزی معمولاُ جک ۳.۵ میلی‌متری دارند و جک ۲.۵ میلی‌متری بسیار کم‌کاربرد است. به این ترتیب می‌توان هندزفری‌های امروزی را به وسایل مختلف مثل گوشی و تبلت و حتی کامپیوتر و لپ‌تاپ متصل و استفاده کرد. هندزفری با توجه به اینکه دارای میکروفون است، فیش آن سه خط تیره دارد و در حقیقت ۴ بخشی است در حالی که هدفون‌ها فیش استریو که دو خطی یا سه بخشی است، دارند.
وسایل لازم برای تعمیر هدفون، ایرفون، هدست و هندزفری خراب
وسایل زیر برای تعمیر کردن ضروری است:
- وسیله‌ای مثل سیم‌چین یا کاتر (موکت‌بر) برای برش سیم و شکافتن فیش
- مولتی‌متر
- هویه برای لحیم‌کاری
- قطع یا سیم لحیم و روغن لحیم
- ترکیب اپوکسی یا چسبی محکم مثل چسب ۱ ۲ ۳
اگر مقداری شیرینگ که روکش حرارتی است با گرما جمع می‌شود، در اختیار داشته باشید و در نهایت با گرما، آن را دور محل لحیم‌کاری محکم کنید، بهتر است ولیکن بدون روکش حرارتی هم می‌توان با استفاده از چسب معمولی این کار را انجام داد.
در مراحل تعمیرکاری هدفون و هدست و هر وسیله‌ای که در آن سیم لاکی به کار رفته، برای لخت کردن سیم لاکی و از بین بردن روکش بسیار نازک آن، می‌توان هویه را قلع‌اندود کرد به طوری که یک قطره قلع مذاب از آن آویزان باشد و سپس نوع سیم لاکی را از قطع مذاب چند مرتبه عبور داد.
قطعی سیم در بلندگوها و بررسی سلامت درایور
اگر مطمئن هستید که سیم به دلیل کشیده شدن در محل اتصال به فیش دچار پارگی شده، نیازی به باز کردن بخش بلندگو نیست چرا که این بخش معمولاً بسیار ظریف است و باز کردن آن مشکل یا حتی غیرممکن است.
اما در حالت کلی می‌بایست ابتدا بررسی کرد که درایور به دلیل سوختگی سیم‌پیچ آن، نسوخته باشد. بنابراین درایوری که بی‌صداست را باز کنید. مولتی‌متر را در حالت سنجش مقاومت (اهم) قرار دهید. سیم مثبت و منفی را به دو پایانه‌ی درایور متصل کنید. اگر سیم‌پیچ سالم باشد و بلندگو خراب نشده باشد، مقاومت اندازه‌گیری شده حدود ۱۶ اهم یا ۳۲ اهم خواهد بود.
پس از اطمینان از سلامت بلندگو، بررسی کنید که دو رشته سیم لاکی ظریفی که وارد بخش بلندگو شده، به دو پایانه متصل است یا خیر. اگر یکی از سیم‌ها قطع شده، با استفاده از هویه و مقدار کمی قلع و صدالبته روغن لحیم، مشغول اتصال مجدد آن شوید.
طبعاً اگر هر دو بلندگوی چپ و راست بی‌صدا شده باشد، باید مراحل را در مورد هر دو انجام داد.
تعمیر سیم هدفون در محل اتصال به فیش هدفون
سیم را در محل نزدیک به فیش آن قطع کنید و با استفاده از کاتر و سیم‌چین، جک هدفون را واشکافی کنید تا در نهایت به سه اتصال جداگانه‌ی آن برسید و هر سه برای لحیم‌کاری در دسترس باشند.
هدست و هندزفری که دارای میکروفون است، ۴ نقطه برای اتصال سیم‌ها دارد. هدفون و ایرفون سه نقطه‌ی اتصال دارد.
اگر در این مرحله موفق نبودید و جک هدفون به گونه‌ای است که کاملاً از بین رفته و نمی‌توان لحیم‌کاری انجام داد، بهتر است از یک جک هدفون آماده استفاده کنید که کمی بزرگ است اما سه پایانه‌ی آن سالم و با فاصله‌ی نسبتاً زیاد است. بنابراین به راحتی می‌توان لحیم‌کاری کرد.
تصویر زیر یک نمونه فیش هدفون استریو است که بخش پلاستیکی آن به صورت پیچی است و به راحتی باز می‌شود و می‌توان به جای فیش هدفون از آن استفاده کرد.
توجه کنید که در مورد هندزفری‌ها باید از فیش سمت راست که ۴ بخشی استفاده کرد و در مورد هدفون‌ها که فاقد میکروفون هستند، فیش سمت چپ که سه‌بخشی است، کاربرد دارد.
اتصالات جک هدفون و هندزفری
بخش‌های جک هدفون که فاقد میکروفون است، به این صورت است:
- نوک فیش هدفون برای بلندگوی چپ است.
- بخش دوم برای بلندگوی راست است.
- بخش بزرگ‌تر و ابتدای فیش نیز زمین محسوب می‌شود که مشترک است، به عبارت دیگر یک سیم از هر دو بلندگو، به صورت مشترک به بخش بزرگ متصل می‌شود.
بیشتر هدفون‌ها دارای کنترل ولوم هستند. در این صورت ۴ رشته سیم بلندگوی چپ و راست در اواسط کابل ارتباطی وارد آن شده و پس از آن سه سیم وجود دارد.
و در مورد هندزفری‌ها:
- نوک فیش هندزفری و هدست برای بلندگوی چپ است.
- بخش دوم برای بلندگوی راست است.
- بخش سوم معمولاً زمین یا اتصال مشترک است.
- بخش بزرگ و انتهایی معمولاً محل اتصال میکروفون است.
البته بخش سوم و چهارم بسته به برند متفاوت است و ممکن است در برخی مدل‌ها و محصولات، برعکس باشد.
رنگ‌های سیم‌های هدفون و هندزفری
و رنگ‌های متداول سیم‌های هدفون:
- رنگ مشکی یا نقره‌ای و یا طلایی که گاهی ضخیم‌تر از سیم‌های دیگر است، همان سیم زمین یا Ground یا سیم مشترک یا Common است.
- سیم سبز برای بلندگوی چپ است که باید به پایانه‌ی متصل به نوک فیش لحیم شود.
- سیم قرمز نیز مخصوص بلندگوی راست است که باید به پایانه‌ی متصل به بخش دوم لحیم شود.
و رنگ‌های سیم‌های هندزفری یا هدست:
- رنگ مشکی یا نقره‌ای و یا طلایی، که گاهی ضخیم و گاهی دو یا سه سیم مجزا است، سیم زمین یا مشترک است.
- سیم سبز برای بلندگوی چپ است که باید به پایانه‌ی متصل به نوک فیش لحیم شود.
- سیم قرمز مخصوص بلندگوی راست است که باید به پایانه‌ی متصل به بخش دوم لحیم شود.
- سیم قرمزآبی یا گاهی سیم آبی نیز مربوط به میکروفون
اگر جای سیم بلندگوی چپ و راست برعکس باشد، با تست کردن صدا می‌توان به راحتی متوجه شد و سیم‌ها را جابجا کرد.
پس از انجام لحیم‌کاری، با استفاده از ترکیب اپوکسی یا چسب ۱ ۲ ۳، سیم‌های لاکی ظریف را روی فیش ثابت کنید و در نهایت با استفاده از شیرینگ حرارتی و حرارت دادن به آن از طریق سشوار صنعتی، فیش را زیبا و محکم کنید.
اگر از فیش آماده و یدکی استفاده کرده باشید، کار ساده‌تر است ولیکن دقت کنید که سیم را با گره زدن یا با استفاده از چسب، ضخیم کنید تا درون کاور فیش محکم شود. به این ترتیب اگر سیم کشیده شود، فشار وارد شده روی رشته‌های ظریف سیم لاکی وارد نمی‌شود.
تعمیر هدفون یا هدستی که سیم آن در اواسط مسیر پاره شده است
تشخیص محل پارگی کامل بسیار مشکل است، بنابراین به محض اینکه پارگی ناقص اتفاق افتاد، محل پارگی را شناسایی کنید. برای شناسایی محل پارگی می‌توان نقطه‌ای از سیم را با دو دست گرفت و سیم را در جهت‌های مختلف خم و زاویه‌دار کرد. توجه کنید که باقی مسیر ثابت باشد و حرکت نکند. اگر صدا قطع و وصل شود، مشخص است که پارگی در همان نقطه اتفاق افتاده است.
مرحله‌ی بعدی ساده و روشن است، کافی است چند سانتی‌متر از طول سیم در اطراف محل پارگی را قطع کنید و رشته‌های سیم لاکی را از دو بخش خارج کرده و در نهایت بخش قبل و بعد از محل پارگی را با لحیم‌کاری و با استفاده از چسب ۱ ۲ ۳ یا شیرینگ حرارتی، متصل و محکم کنید.
سیم‌های ترکیبی آبی-طلایی و قرمز-طلایی و غیره
در برخی هندزفری‌ها و هدست‌ها، بیش از ۴ سیم موجود است. برخی سیم‌ها دورنگ هستند که یک رنگ طلایی و دیگری رنگی مثل آبی یا قرمز و یا سبز است. معمولاً این سیم‌های دورنگ، گراند یا زمین مدار محسوب می‌شوند. لذا می‌توانید این سیم‌ها را یکی کرده و به بخش سوم فیش لحیم کنید.
